Biotyna (witamina B7) – działanie, występowanie, objawy niedoboru

Biotyna, witamina B7 czy witamina H?

Biotyna, czyli witamina B7 lub witamina H, jest witaminą z grupy B, rozpuszczalną w wodzie. W przyrodzie występuje powszechnie - jest wytwarzana przez bakterie oraz niektóre grzyby, glony i rośliny wyższe. Nasze bakterie jelitowe syntetyzują biotynę w niewielkiej ilości, dlatego odpowiednią jej ilość musimy dostarczać z pożywieniem. Biotyna nie kumuluje się w organizmie, a jej nadmiar jest usuwany wraz z moczem.

Właściwości biotyny

W pożywieniu i naszych tkankach biotynę możemy znaleźć w dwóch formach chemicznych: w formie wolnej lub związanej z białkiem. Biotyna w formie wolnej wchłania się prawie całkowicie, natomiast nie ma wystarczających danych określających poziom wchłaniania jej formy związanej z białkiem z pożywienia. Biotyna w naszym organizmie jest składnikiem wielu enzymów - karboksylaz, które katalizują reakcje karboksylacji. Witamina B7 bierze udział w przemianie tłuszczów, białek i węglowodanów, m.in. metabolizuje leucynę, syntetyzuje kwasy tłuszczowe i bierze udział w procesie glukoneogenezy. Witamina B7 jest niezbędna do prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu, a także wpływa na właściwe funkcjonowanie naszego układu nerwowego, szpiku i skóry.

Źródła biotyny

Ponieważ nasze bakterie jelitowe są w stanie zsyntetyzować tylko niewielką ilość biotyny, aby zachować jej odpowiedni poziom musimy sięgnąć po produkty bogate w witaminę B7. Duże jej ilości znajdziemy zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Biotynę w stanie wolnym znajdziemy m.in. w mleku i warzywach, szczególnie kalafiorach. Natomiast mięso, wątroba,  wyciąg z drożdży, zboża czy jaja obfitują w biotynę w stanie związanym. Aby uzupełnić poziom biotyny warto także sięgnąć po grzyby, ryby, orzechy, sery czy owoce. Warto także wiedzieć, że surowe jaja zawierają białko o nazwie awidyna, która tworzy kompleks z biotyną i uniemożliwia jej wchłanianie. Na szczęście gotowanie jaj denaturuje białko i uniemożliwia mu wiązanie się z biotyną, dzięki czemu jej wchłanianie się zwiększa.

Skutki zdrowotne niedoboru biotyny w organizmie

Ponieważ biotyna jest dostępna w wielu różnych produktach spożywczych, uważa się, że jej niedobory spotykane są rzadko wśród prawidłowo odżywiających się ludzi. Niedobory biotyny mogą natomiast pojawić się np. u osób z zaburzonym trawieniem czy  wchłanianiem. Zbyt niski poziom witaminy B7 może być także obserwowany u osób, które spożywają dużą ilość surowych jaj, czy długotrwale odżywiających się pozajelitowo. Również osoby z insulinoopornością mogą zauważać u siebie obniżony poziom biotyny. Głównymi objawami braków biotyny są m.in. zmiany skórne (łojotok, łupież, łuszczenie skóry, rumień), zanik brodawek języka, zmęczenie, bóle mięśniowe, nudności, wymioty czy brak łaknienia. Pojawić się mogą także depresja, niedokrwistość czy wzrost stężenia cholesterolu we krwi. Osoby z niskim poziomem biotyny mogą także skarżyć się na nadmierne wypadanie włosów, zapalenie skóry czy zapalenie spojówek.

Nie zaobserwowano natomiast niepokojących objawów nadmiernej ilości biotyny w organizmie. Dane wskazują, że spożywanie biotyny ze wszystkich źródeł pożywienia nie jest niebezpieczne dla naszego zdrowia.

Biotyna na półkach aptecznych

W aptekach biotynę najczęściej znajdziemy w preparatach dedykowanych poprawie kondycji włosów, skóry i paznokci. Mogą to być preparaty jednoskładnikowe, np. Biotyna Wallmark czy Zdrovit z biotyną, częściej jednak biotyna jest jednym z wielu składników kompleksowej kuracji. W takich preparatach skład wzbogacony jest m.in. o krzem, pozyskiwany ze skrzypu polnego czy sproszkowanych pędów bambusa (Skrzypovita, Vitapil). Preparaty wzbogacane są także o kwas pantotenowy, niacynę, cynk czy selen (Silica Biotyna Max, L’Biotica Biotyna Mineral complex, Noble Health Biotyna na włosy+krzem).